Инспирацијата за овој текст ја добив од предавањето на г. Пол Онгенае (Paul Ongenae) на Отворениот Универзитет Еразмус во Холандија. Темата беше: Дали социјалните претпријатија што помагаат на ранливите групи да најдат работа навистина ја исполнуваат својата мисија? Овие организации треба да бидат само привремена поддршка – место каде што луѓето се подготвуваат за работа на отворениот пазар на трудот. Но, во реалноста, тие често остануваат таму без можност за понатамошен развој.
Кај нас, еквивалент на овие претпријатија се заштитните друштва и програмите за вработување на ранливи групи. Но, прашањето останува – дали навистина обезбедуваат трајни работни места?
Мојата теза е едноставна: ако сакаме повеќе можности за лицата со попреченост во работниот свет, мора да започнеме од образованието. Децата учат од најмала возраст како да бидат дел од општеството, па затоа треба да им обезбедиме средина што ќе ги поддржи.
Што значи инклузивно општество?
Инклузивно општество е она во кое секој има пристап до образование, информации и можности за личен развој. Тоа значи дека децата со попреченост не треба да се чувствуваат изолирани, туку да добиваат поддршка – од семејството, училиштето и заедницата.
Реалноста, за жал, е поинаква. Наставниците често немаат доволно ресурси и поддршка за да работат со деца со различни потреби. Родителите не знаат каде да побараат помош. Учениците со попреченост, наместо да бидат дел од училницата, честопати остануваат на маргините.
Но, овие предизвици не значат дека инклузијата е невозможна. Напротив, тие се шанса да направиме промени! Со вистинска поддршка за наставниците, подобри ресурси и адаптирани програми, можеме да создадеме училишта во кои сите деца ќе се чувствуваат прифатено.
Образованието како основа за инклузија
Ако сакаме навистина инклузивно општество, мора да започнеме од наставниците. Тие се први во редот кои можат да ги насочат децата и да создадат позитивна средина во која секој ученик ќе напредува. Но, наставниците не можат сами – им требаат обуки, ресурси и поддршка од системот.
Вештините како соработка, комуникација и емпатија треба да се развиваат кај сите ученици, не само кај оние со попреченост. Тие се важни за животот и работата, особено во денешно време, кога технологијата менува многу професии.
Инклузијата е можност за сите
И покрај сите предизвици, има примери што покажуваат дека инклузијата може да успее. Катерина, на пример, е девојка која користеше поддршка од Здружението СОЛЕМ. Денес успешно работи во познат маркет во Скопје. Нејзиниот успех е резултат на поддршката од нас, семејството, училиштето и работодавецот, кои ѝ помогнаа да се адаптира.
Но, не треба ваквите приказни да бидат исклучок – треба да станат правило! За тоа, потребна е подобра соработка помеѓу училиштата, работодавците и заедницата.
Што можеме да научиме од другите?
Во некои земји, како Латвија, владата активно вложува во вработување на лица со попреченост. Тие сфатија дека овие луѓе можат да бидат важен дел од работната сила, доколку добијат вистинска поддршка.
Во Северна Македонија, каде многу млади заминуваат во странство, мораме да го искористиме потенцијалот на сите наши граѓани. Лицата со попреченост можат да бидат дел од решението, ако им дадеме шанса.
Заедно можеме да направиме промена
Инклузијата не е само убав збор, туку ветување за подобра иднина. Таа започнува во училишните клупи и продолжува низ целиот живот. Секое дете има потенцијал, а наша задача е да му помогнеме да го оствари.
Секој од нас може да придонесе – наставниците со поддршка, родителите со охрабрување, работодавците со отворени можности. Ако сите работиме заедно, можеме да изградиме општество во кое никој не е оставен зад себе.
Тоа не е само визија – тоа е цел што можеме да ја постигнеме ако веруваме и дејствуваме заедно!
Напишете коментар